Sağlık Rehberi

Çocuklarda Aşı


Bağışıklığın amacı, bebek ve çocuklarda aşı ile korunabilir hastalıkların ortaya çıkışını engelleyerek, bu hastalıklardan kaynaklanan ölümleri ve sakatlıkları önlemektir.

Aşılama, bulaşıcı hastalıklara neden olan mikropların, canlı olmayan veya zayıflatılmış versiyonları insan vücuduna enjekte edilmesi ile canlılarda önemli bir sorun oluşturmadan, doğal enfeksiyon sonrası oluşan bağışık cevaba benzer cevap alınmasıdır. Aşılama sonrası bağışıklık sistemimiz zayıflatılmış mikroplarla savaşmaya başlar. Ancak bu durum hastalığa neden olmaz. Aşılama bulaşıcı hastalıklara karşı toplumu korumanın en etkili, en ekonomik ve en güvenilir yöntemlerinden birisidir.

Aşılar, kullanılmaya başlandığından itibaren bulaşıcı hastalıkların görülme sıklığı azalmış ve bulaşıcı hastalıklardan kaynaklanan ölümlerin önlenmesine önemli katkı sağlanmıştır. Aşılama, tüm tıbbi tedavilerden daha çok yaşam kurtarır ve aşılar insan sağlığına olumlu katkı açısından diğer koruyucu ve tedavi edici yöntemlerden daha etkindir. Bu nedenle birçok aşı belli bir ulusal aşı programı içerisinde, bütün çocuklara uygulanmaktadır.

Rutin aşı uygulamaları her ülkede hastalıkların sıklığı, ölüm oranları, sekelleri, hastalığa bağlı giderler ve aşıların o ülkede maliyeti, yan etkileri ve başka tedavi yollarının etkinliği dikkate alınarak bir şema dahilinde uygulanmaktadır. Bu faktörler ülkeden ülkeye büyük farklılıklar gösterdiğinden, dünya üzerinde uygulanan çok sayıda ulusal aşı şeması vardır. Günümüzde önerilen aşıların listesi giderek artmaktadır.

Global Aşı ve Bağışıklama Birliği 2000 yılından beri ülkelerin tüm aşılara ulaşmalarını sağlamakta ve yılda 5,5 milyondan fazla ölüme engel olmaktadır.

Bu amaca ulaşmak için çocukların en erken dönemde aşılanmaya başlaması ve en kısa sürede hastalıklara (tüberküloz, difteri, boğmaca, tetanoz, çocuk felci,kızamık, kızamıkçık, kabakulak, hepatit B, pnömokok enfeksiyonları, hepatit A ve su çiçeği) karşı tam bağışık olmalarının sağlanması önemlidir.

Günümüz aşılarının yan etkileri yok denecek kadar azaltılmıştır. Tüm ilaçlar gibi aşılar da bazı yan etkilere yol açabilmektedir. Aşı ile ilişkili en sık  karşılaştığımız yan etkiler, kısa sürede kendiliğinden düzelen ateş, aşı yerinde şişlik, ağrı ve kızarıklık, kırıklık, nadir olarak görülen nöbetler, anafilaksi ve alerji gibi bazı tüm vücudu etkileyebilecek yan etkilerdir.

Ülkemizde Sağlık Bakanlığı tarafından uygulanan çocukluk dönemi aşı takvimi dışında, rutin programda olmayan fakat uygulamakta olduğumuz aşılarımız da mevcuttur. Bu aşılar; rota virüs, menengokok (menenjit) ve HPV aşılarıdır. Rota

virus aşısı 2. aydan itibaren 2 ya da 3 doz şeklinde, Menenjit aşısı ise 9.aydan itibaren 1 doz ya da 2 doz şeklinde, HPV aşısı ise 3 doz şeklinde  uygulanmaktadır.

 

Aşı Takviminde olan aşıların özellikleri ve dozları

Hepatit B

Hepatit B enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. Doğumda, 1. ayda ve 6.

ayda olmak üzere 3 doz şeklinde kas içine uygulanır.

Difteri

Difteri enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. 2, 4, 6. aylar ile 18. ayda beşli

karma aşı içerisinde uygulanır. İlköğretim 1. ve 8. Sınıflarda pekiştirme dozları yapılır. Kas içine uygulanır.

Tetanoz

Tetanoz enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. 2, 4, 6. aylar ile 18. ayda beşli

karma aşı içerisinde uygulanır. İlköğretim 1. ve 8. Sınıflarda pekiştirme dozları yapılır. Kas içine uygulanır

Boğmaca

Boğmaca enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. 2, 4, 6. aylar ile 18. ayda beşli

karma aşı içerisinde uygulanır. İlköğretim 1. ve 8. Sınıflarda pekiştirme dozları yapılır. Kas içine uygulanır.

 

BCG aşısı

(Verem aşısı)

Verem mikrobuna karşı yaygın ve ağır tüberkülozda bağışıklık sağlar. Doğumdan sonraki 2. Ayda cilt içine uygulanır. Yapılan yerde yaklaşık 1,5-2 ay sonra iz bırakarak iyileşen cilt reaksiyonu olur. Aşı yapılan yerde yara  olmaması, aşının tutmadığı anlamına gelmez.

 

Hemofilus İnfluenza

Tip b (Hib aşısı)

Özellikle süt çocukluğu döneminde en sık menenjite neden olan bakteriye

karşı olan aşıdır. Ancak rutin aşılamalar sayesinde bu enfeksiyon hemen hemen hiç görülmemektedir. Halk arasında menenjit aşısı olarak da bilinir. 2, 4, 6. aylar ile 18. ayda beşli karma aşı içerisinde, kas içine uygulanır.

 

Polio

(Çocuk felci)

Çocuk felci enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. 2, 4, 6. aylar ile 18. ayda beşli karma aşı içerisinde uygulanır. İlköğretim 1. ve 8. sınıflarda pekiştirme dozları yapılır. Kas içine uygulanır. 6. ve 18. ayda ağızdan damla olarak ayrıca verilir.

 

Varicella

(Su çiçeği) Aşısı

Bir yaşında MMR (kızamık- kızamıkçık kabakulak) ve pnömokok aşıları ile aynı anda veya ondan bir ay sonra cilt altına uygulanan bir aşıdır.

 

Rotavirüs Aşısı

Özellikle kış mevsiminde 2 yaş altındaki çocuklarda ateş, ishal ve kusma şeklinde barsak enfeksiyonu yapan bir virüse karşı (rotavirüs) bağışıklık

sağlar. 2 veya 3 doz şeklinde yapılabilen 2 formu vardır. Aşı ağızdan uygulanır. İlk dozun doğumdan sonraki 6 ile 14. hafta içinde yapılması gerekir. Son doz 28.haftaya kadar yapılmalıdır. Sağlık bakanlığının rutin aşı programında

olmayan ailenin isteği üzerine yapılan özel bir aşıdır.

 

Kızamık Aşısı

Kızamık enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. Kızamıkçık ve kabakulak virüsleriyle aynı enjektörde yapılan 3’lü bir aşıdır. Kas içine veya cilt altına uygulanabilir. 1 yaşında ve ilköğretim 1. sınıfta yapılmaktadır.

 

Hepatit A Aşısı

Hepatit A virüsünün neden olduğu sarılık hastalığına karşı uygulanan bir aşıdır. Yurt dışında 1 yaşından itibaren uygulanabilmekte ise de ülkemizde, genellikle 18. aydan yaşından itibaren 6 ay ara ile 2 dozda kas içine uygulanmaktadır.

 

Kabakulak

Kabakulak enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. Kızamıkçık ve kızamık

virüsleriyle aynı enjektörde yapılan 3’lü bir aşıdır. Kas içine veya cilt altına uygulanabilir. 1 yaşında ve ilköğretim 1. Sınıfta yapılmakta

 

Kızamıkçık Aşısı

Kızamıkçık enfeksiyonuna karşı bağışıklık sağlar. Kızamık ve kabakulak virüsleriyle aynı enjektörde yapılan 3’lü bir aşıdır. Kas içine veya cilt altına uygulanabilir. 1 yaşında ve ilköğretim 1. Sınıfta yapılmaktadır.

 

Varicella

(Su çiçeği) Aşısı

Bir yaşında MMR (kızamık- kızamıkçık kabakulak) ve pnömokok aşıları ile aynı anda veya ondan bir ay sonra cilt altına uygulanan bir aşıdır.

 

HPV Aşısı

Human papilloma virüsüne karşı uygulanan bir aşıdır. Kadınlarda rahim ağzı kanserineneden olabilen bir virüstür. En erken 8 yaşından itibaren uygulanabilir. 3 doz uygulanan bir aşıdır.

Herhangi bir enfeksiyon hastalığında artış ya da salgın tehlikesinde Sağlık Bakanlığı gerekli önlemleri alarak aşı kampanyaları düzenlemektedir. Böyle bir durumda da uygun görülen aşıların yapılması önerilmektedir. Aşının zamanında

yapılması çocukların sağlığı için önemlidir. Aşı ile önlenebilen hastalıkların olduğunu ve uygulanan aşıların varlığının çocuklarımız için bir şans olduğunu bilmemiz gerekir. Çocukların sağlığı için aşıları yaptırmamanın bilimsel bir gerekçesi olmadığı sürece, aşı yapılmasının aksatılmasını kesinlikle doğru bulmuyoruz. Mutlu yarınların sağlıklı çocuklarla olması dileğiyle.